Na dietę eliminacyjną można przejść z wielu powodów. Różne są powody i cele, ale zasady prowadzenia takiej diety są mniej więcej takie same.
Przyczynami mogą być alergie pokarmowe, nietolerancje pokarmowe, choroby takie jak celiakia czy choroby metaboliczne. Także weganizm czy wegetarianizm to swojego rodzaju dieta eliminacyjna, bo czym można nazwać niejedzenie mięsa, nabiału czy jaj? Od czego w takim razie zacząć dietę eliminacyjną? Proponuję odpowiedzieć sobie na kilka pytań
Dlaczego eliminacja?
Pierwsze pytanie dotyczy tego co chcemy osiągnąć taką dietą? Przykładowo u alergika będzie to chęć zwalczenia objawów, o których powstawanie podejrzewa się czynniki. Dla weganina zaś celem będzie światopogląd, chęć zdrowego odżywiania albo jeszcze inne. U osoby na diecie bezglutenowej celem może być hamowanie objawów celiakii, próba załagodzenia dolegliwości brzusznych nieznanego pochodzenia, ale może też być to po prostu podążanie za trendem żywieniowym.
Jakie produkty trzeba wyeliminować z diety?
W przypadku choroby, alergii pokarmowej czy podejrzeniu nietolerancji pokarmowej najważniejsza jest diagnostyka. Przy współpracy z alergologiem, internistą, gastroenterologiem albo innym specjalistą trzeba ustalić jakie badania diagnostyczne się wykona. Na ich podstawie dopiero wykluczamy konkretne produkty.
Problemem bywa to, że objawy uczulenia bywają natychmiastowe (przy alergii IgE-zależnej), ale mogą być też opóźnione (alergia IgE-niezależna). W drugim przypadku o wiele trudniej jest znaleźć winowajcę i przydaje się do tego skrupulatna obserwacja i zapisywanie co się kiedy jadło. Metodą obserwacja i prowokacja można wytypować jakie jedzenie szkodzi.
Co w takim razie jeść i gdzie to kupować?
Dobrze jest się zastanowić, czy poradzimy sobie z nowym menu sami, czy też skorzystamy z pomocy dietetyka.
Uczymy się czytania etykiet w sklepie, żeby nie kupić przypadkowo czegoś niedozwolonego. Uczymy się też zamienników produktów, które musimy z diety wyeliminować (tutaj przeczytasz o zamiennikach jajka oraz mleka). W przeciwnym przypadku dieta mocno ubożeje i może doprowadzić do niedoborów. Nie wspominając już jak nieprzyjemna jest pusta lodówka i monotonne posiłki. Oprócz wiedzy, co czym zastąpić przydaje się też sprawdzić gdzie to kupić. Czy najbliższe sklepy oferują produkty, jakich potrzebujemy? Czy trzeba będzie daleko po coś jeździć? A może da się zrobić zakupy online? Na takie pytania warto sobie odpowiedzieć, żeby od początku funkcjonować.
Nie mniej ważne jest też jak gotować? Dzisiaj z pomocą przychodzą różne blogi kulinarne i po ich lekturze wiadomo jak takie egzotyczne składniki jak przykładowo teff czy amarantus sobie do jedzenia przygotować. Testujemy co nam smakuje, bo nawet te same produkty od różnych producentów mają inny smak.
Co ZRobić, by zapobiec niedoborom?
Warto zadbać o maksymalną różnorodność i pamiętać o zamiennikach wykluczonych produktów . Dobrze jest usiąść i na spokojnie wypisać sobie na kartce czego nie można aktualnie jeść, a następnie uwzględniając każdą grupę produktów spożywczych, wypisać co jest dozwolone. Przykładowo nie możesz jeść soi? To ze strączków masz jeszcze do wyboru fasolę, groch, czy soczewicę w różnych odmianach. Nie możesz jeść kurczaka albo wołowiny? Do wyboru jest też wieprzowina, królik, indyk, baranina czy dziczyzna. Uwzględniając porę roku, zasobność portfela i możliwości można stworzyć sobie taką listę produktów, które jemy. Ułatwia to też komponowanie posiłków, kiedy wydaje nam się, że jemy non stop to samo. Rzut okiem na listę i może wpadnie do głowy jakaś nowa kombinacja. Trzeba też pamiętać o wzbogacanie diety w najważniejsze makro- i mikroelementy. Jeżeli nie jesteśmy w stanie dostarczyć odpowiedniej ilości np. wapnia czy żelaza z samego jedzenia, dobrze rozejrzeć się za suplementami z apteki.
Jak długo będzie stosowana taka dieta?
W jedzeniu ważna jest różnorodność, aby dostarczyć sobie wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Lepiej więc, żeby ograniczająca jednak dieta eliminacyjna nie trwała dłużej niż trzeba. Małe dzieci w większości wyrastają z alergii. Karmienie piersią małego alergika też nie trwa wiecznie i mama może wrócić do swoich wcześniejszych nawyków żywieniowych. Po prowokacji z uczulającym wcześniej pokarmem, jeśli wszystko jest w porządku, przywracamy go znów do swojej diety. Są jednak alergie i choroby, które towarzyszą nam przez całe życie. Wtedy nie ma innego wyjścia jak się dostosować.
Najtrudniej jest zacząć dietę eliminacyjną. Dzięki przygotowaniu jej stosowanie przestaje być koszmarem i można się przyzwyczaić. Na pocieszenie dodam, że z czasem jest już tylko łatwiej 🙂
Jak sobie radzicie z takim ograniczeniem żywieniowym? Co sprawia Wam największą trudność? Możecie podzielić się tym w komentarzu.
